تغییرات بنیادین در بازار فولاد

آهن پرایس : صنعت فولاد در کشور با رشد حجم تولید و بازار فولاد با آرامش نسبی بهای ارز و ذهنیت عدم رشد این نرخ در کنار رشد قیمت‌های جهانی روبه‌روست و این شرایط در حال تغییراتی عمیق است که می‌تواند چهره متفاوتی از این بازار را ترسیم کند. این تغییر را باید پذیرفت که در نهایت کل زنجیره فولاد را دستخوش تغییری مثبت قرار خواهد داد.

وضعیت بازار فولاد اوضاع پیچیده‌ای پیدا کرده است. آغاز به کار معاملات اختصاصی ورق فولاد در بورس کالا برای صنایع خاص در کنار بحث‌های پیرامونی شیوه‌نامه و همچنین مباحث مطرح شده در مجلس در کنار افزایش گام به گام حجم و ظرفیت تولید و نزدیک‌تر شدن به هدف ظرفیت ۵۵میلیون تنی از مهم‌ترین ویژگی‌های این بازار است. 

اما این موارد را باید تکانه‌های مهمی از تغییرات بنیادین در بازار فولاد به شمار آورد. افزایش قیمت‌های جهانی در کنار ذهنیت عدم رشد بهای آزاد و نیمایی ارز را باید به این موارد افزود؛ خصوصا در شرایطی که هرچه تنش‌های ارزی کاهش یابد، فشارهای دولتی بر صنعت فولاد نیز کمتر خواهد شد و این نکته یک ذهنیت جدید را برای بازار به همراه می‌آورد. در شرایطی که امیدواری به نوسان شدید قیمت‌ها کمرنگ شود، ناخودآگاه حجم تقاضا نیز کاهش یافته و واحدهای تولیدی موجودی انبار کمتری را نگهداری خواهند کرد.

تمامی موارد فوق از یک تغییر بسیار مهم در بازار فولاد حکایت دارد که اگرچه شواهد خاصی از آن هم‌اکنون در دسترس نیست، ولی تجربه بازارهای مشابه همچون بازار پتروشیمی‌ها نشان می‌دهد که تغییر در بازار فولاد آغاز شده و به مرور زمان به افزایش آرامش و توجه به حجم تولید واقعی منتهی می‌شود. این سیگنال به احتمال قوی بر کل زنجیره اثرگذار می‌شود و تغییر را در تمامی بخش‌ها حس خواهیم کرد.

در شرایطی که حجم تولید در حال افزایش است و میزان تولید شمش و محصولات فولادی در کشور طی ۸ ماه امسال، به ترتیب ۱۳ و ۸ درصد افزایش یافته، می‌توان انتظار داشت تا با افزایش حجم تولید، بسیاری از ریسک‌ها و موضع‌گیری‌های پیشین تعدیل شده و در نهایت آرامش بیشتری را در بازار شاهد باشیم. به احتمال قوی اثرگذارترین سیگنال در آینده بازار رشد احتمالی بهای فولاد جهانی است که هم‌اکنون با شتاب رشد قیمت‌های به نسبت بالایی روبه‌روست بنابراین تولید و صادرات رونق خواهد داشت.

تحولات بازار مسکن در سال های اخیر

آهن پرایس : وزارت راه و شهرسازی  که به تازگی روند ارائه آمار کشوری مسکن  را آغاز کرده در گزارشی تازه روند تحولات مسکن با تکیه بر اقتصاد کلان را ارائه و به شاخص هایی همچون نوسانات قیمت مسکن و ارز، سهم ارزش افزوده بخش مسکن و سهم بخش مسکن در هزینه خانوار پرداخته است.

این گزارش نشان می دهد در فاصله زمانی ۱۰ ساله بین سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ سهم بخش مسکن در هزینه خانوار به بالاترین میزان خود یعنی ۳۶ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۸۸ به میزان ۳.۴ درصد افزایش یافته است. این شاخص برای شهر تهران در سال ۱۳۹۶ معادل ۴۹ درصد بوده است. با توجه به این آمار و لحاظ این موضوع که قیمت مسکن از سال ۱۳۹۶ به بعد دچار جهش شده احتمالا مسکن بیش از ۴۹ درصد هزینه های خانوارها را در بر می گیرد.

چند روز قبل محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی در یک نشست خبری اعلام کرد که  متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در کشور ۱۵.۲ میلیون تومان است  که در این بین شهرهای تهران با میانگین متری ۲۷.۸ میلیون تومان، اهواز با متوسط ۲۳.۵ میلیون تومان، شیراز ۱۱.۴ میلیون، اصفهان، ۱۱.۴ میلیون و زنجان ۱۰.۹ میلیون تومان در هر متر مربع به ترتیب پنج شهر گران قیمت کشور هستند. شهرستان یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد با متوسط قیمت ۳.۲ میلیون تومان در هر متر مربع کمترین قیمت را در بین شهرهای مرکز استانها به خود اختصاص داده است.

اخیرا نیز دفتر اقتصاد مسکن وابسته به وزارت راه و شهرسازی گزارشی از تحولات بازار مسکن با تکیه بر اقتصاد کلان ارائه کرده که حاکی از آن است سهم ارزش افزوده بخش مسکن از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸، به ۴.۷ درصد کاهش یافته است. همچنین، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در شهر تهران و در تمامی مناطق شهری کشور از سال ۹۲ تا ۹۵ روند نزولی داشت و از سال ۹۵ تاکنون اندکی روند صعودی شده است.

آمارها در بخش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های مسکونی، نشان  می‌دهد که در سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶ سود تولید مسکن از ۷۰ به ۱۲۰ رسید و در سال ۹۷ و ۹۸ سود تولید مسکن به ترتیب در دو سال متوالی به ۶۴ و سپس ۶۰ درصد کاهش یافت.

آمار سهم بخش مسکن و ساختمان در ایجاد اشتغال در کشور سهم پایینی است و روند نزولی را طی کرده است. گزارش‌ها حاکی است که سهم مسکن و ساختمان در اشتغال در فاصله زمانی ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۳۸۸تا ۱۳۹۸ از ۱۳.۱ درصد به ۱۲.۶ درصد کاهش یافته است.


تداوم افزایش قیمت سنگ آهن

آهن پرایس: ظرف روزهای گذشته روند رو به رشد بهای سنگ‌آهن تا جایی پیش رفت که این کالا رکورد تاریخی قیمت خود را شکست؛ هرچند که در ادامه بهای این کالا در بازارهای جهانی دچار اصلاح شد اما همچنان سنگ‌ آهن صدرنشین بازارهای جهانی است. بررسی دلایل افزایش قیمت سنگ‌ آهن در بازارها می‌تواند نمایانگر زمان استمرار این روند رو به‌رشد باشد.

کیوان جعفری‌ طهرانی، تحلیلگر و کارشناس‌ارشد بازار کامودیتی‌ها درخصوص روند بازار سنگ‌آهن و رکورد‌شکنی‌های قیمتی این کالا ظرف هفته‌های اخیر در دنیا  گفت: برخلاف پیش‌بینی‌های قبلی، سنگ‌آهن در هفته‌های پایانی سال ۲۰۲۰ روند رو به رشد بی‌سابقه‌ای را طی کرد که برآورد می‌شود تا اواخر ژانویه و حتی روزهای ابتدایی فوریه نیز این روند ادامه یابد.   

جعفری‌ طهرانی گفت: برآوردهای قبلی از بازارسنگ‌ آهن در دنیا براساس سرد شدن هوا در چین در اواخر پاییز و زمستان امسال و کاهش تولید فولاد در این کشور و کاهش پروژه‌های ساخت ‌و‌ساز استوار بود اما برخلاف برآوردهای اولیه و روال سال‌های گذشته، تا به‌حال چین زمستان سردی نداشته و به این ترتیب روند فعالیت ساخت و ساز در این کشور ادامه داشته و تقاضا برای فولاد در این کشور کاهش چندانی نداشته است. البته عدم‌ کاهش تقاضای فولاد چین را نسبت به زمستان‌های سال قبل عنوان می‌کنند. در واقع تولید فولاد این کشور در هفته‌های گذشته به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در روز رسید، این در حالی است که در ماه آگوست (تابستان) روزانه ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تن فولاد در چین نیز تولید می‌شد، بنابراین عدم‌کاهش جدی تولید فولاد چین، سیگنالی افزایشی برای بازارهای سنگ‌ آهن دنیا بود .

جعفری‌ طهرانی در مورد محدودیت در عرضه سنگ‌ آهن که سیگنال‌ ساز رشد بازارهاست گفت: در کنار استمرار تقاضا برای سنگ‌ آهن از سوی فولادسازان چینی، کاهش عرضه این محصول نیز به رشد قیمت‌ها در بازارآهن  دامن زد. از سویی در هفته گذشته طوفانی شدید در استرالیا ایجاد شد که این موضوع عاملی در جهت محدودیت عرضه سنگ‌آهن به‌ شمار می‌رود.

بررسی نوسانات مقاطع فولادی

آهن پرایس : هفته گذشته، نبود تقاضای واقعی برای خرید مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد، قیمت این محصولات را با شیب آرامی کاهش داد و به نظر می‌رسد در این هفته نیز همین وضعیت رکودی، موجب ثبات نسبی نرخ این مقاطع شود. اما با توجه به احتمال عدم ریزش قابل توجه قیمت دلار و البته روند رو به رشد قیمت‌های منطقه‌ای CIS و در نتیجه بالا رفتن هرچه بیشتر نرخ‌های پایه محصولات فولادی در بورس کالا در هفته‌های آینده، به نظر می‌رسد رکود این روزهای بازار در میانه دی ‌ماه متوقف شود. 

همچنین، هفته گذشته قیمت محصولات فولادی در بازار آزاد در مجموع با شیب ملایمی افت کرد و در برخی روزها نیز شاهد ثباتی نسبی در بازار آهن کشور بودیم؛ به نحوی که براساس رصد اطلاعات مبادی رسمی فروش محصولات فولادی، با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، هفته گذشته متوسط نرخ میلگرد ۱۴ آجدار در بازار آزاد کمی بیشتر از ۱۱۰ تومان پایین آمد، میانگین قیمت انواع نبشی نزدیک ۱۸۰ تومان ریخت و متوسط نرخ انواع شمش القایی نیز دچار ریزشی حدودا ۲۸۵ تومانی شد.

در این میان اما ، بر اثر کمبود ورق موجودی پروفیل‌ کاران، کمیاب شدن مجدد ورق در برخی مبادی فروش بازار آزاد، تداوم عرضه ناکافی ورق در بورس کالا و البته رقابت سنگین برای خرید ورق گرم در معاملات روز دوشنبه این بازار فیزیکی، میانگین قیمت انواع پروفیل (پروفیل‌های با ضخامت ۲ تا ۴ و قوطی‌های ستونی) در بازار آزاد تا روز سه‌شنبه نسبت به پنجشنبه هفته قبل از آن بیش از ۱۰۰۰ تومان بالا رفت، اما در دو روز کاری پایانی هفته گذشته، به طور متوسط حدود ۲۰۰ تومان از حباب قیمت این محصولات کاسته شد. 

از سویی دیگر،هفته گذشته، بازار آزاد آهن به جز حوزه‌های ورق و لوله و پروفیل در مجموع نسبت به این رقابت‌های بورس کالا بی‌توجه بود و نبود تقاضای واقعی برای مقاطع طویل موجب توقف روند رو به رشدی شد که برای نرخ این مقاطع پس از اجرای شیوه‌نامه اخیر دولت پدید آمده بود. تا زمانی هم که اوضاع ساخت‌وساز مسکن در همین وضعیت رکودی باشد و طرح‌های عمرانی دولت نیز متوقف بماند، به نظر می‌رسد تقاضای مصرفی حقیقی در بازار آهن شکل نگیرد.

سیاست های تشویقی ساخت مسکن

آهن پرایس : خاندوزی نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اقدامات مهم بهارستان برای کنترل و کاهش قیمت مسکن به تشریح ۲ سیاست مجلس شورای اسلامی در این حوزه موثر بر اقتصاد و معیشت خانواده پرداخت و درباره تایید طرح مالیات بر خانه‌های خالی توسط شورای نگهبان تاکید کرد: اگر دولت این قانون را درفرصت مقرر قانونی اجرا کند از ماه‌های ابتدایی سال آینده شاهد کاهش قیمت مسکن ناشی از این قانون مجلس خواهیم بود.

سیداحسان خاندوزی نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به تایید طرح مالیات بر خانه‌های خالی در شورای نگهبان و تاثیر این قانون بر بازار مسکن گفت: در یک سال گذشته بازار مسکن کشور شاهد جهش قیمتی شدیدی بود که این موضوع به خانواده‌های جویای مسکن فشار زیادی وارد کرد برای رفع این شوک قیمتی در بازار مسکن باید دو سیاست اتخاذ و اجرایی کرد؛ نخست ساماندهی تقاضای بازار مسکن؛ این رویکرد موجب کاهش تقاضای سوداگری در بازار می‌شود و درحال‌حاضر در قالب طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کمیسیون اقتصادی مجلس در حال بررسی و تصویب است.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردس در مجلس شورای اسلامی افزود: دومین سیاست برای ساماندهی بازار مسکن مربوط به افزایش عرضه خانه به بازار بوده که شامل سیاست‌های تشویق ساخت مسکن جدید و تشویق عرضه مسکن‌های موجود به بازار است؛ قانون مالیات برخانه‌های خالی از مصادیق افزایش عرضه مسکن به بازار است به این معنا که این قانون انگیزه فعالان اقتصادی برای عرضه‌ی واحدهای مسکونی ساخته شده اما عرضه نشده به بازار را برای استفاده مصرف‌کنندگان را بیشتر می‌کند.

وی با بیان اینکه امیدواریم قانون مالیات بر خانه‌های خالی ظرف چند روز آینده برای اجرا به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شود، اضافه کرد: این قانون تاثیرات متعددی دارد که افزایش انگیزه برای عرضه مسکن به بازار یکی از نتایج آن خواهد بود.

این نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان اینکه قانون مالیات بر خانه‌های خالی در بسیاری از کشورها از سال‌ها قبل مورد توجه بوده و اجرایی می‌شود، ادامه داد: برخی کشورها در ماه‌های اخیر درصد اخذ مالیات بر خانه‌های خالی را تشدید کردند به طور مثال در ونکوور کانادا نرخ ۱.۲۵ درصد ارزش واحد مسکونی به نرخ ۳ درصد ارزش واحد مسکونی افزایش یافته به این معنا که در صورت احتکار و عدم عرضه به بازار معادل ۳ درصد از ارزش خانه باید به عنوان مالیات به دولت کانادا پرداخت شود.

نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: علیرغم اینکه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۹۴ نیز بر اخذ مالیات از خانه‌های خالی تصریح کرده بود اما الگو و روش پیاده‌سازی این مصوبه مورد ابهام بود که با مصوبه مجلس یازدهم ابهامات مرتفع شده و دولت مکلف است از زمان لازم الاجرا شدن قانون تدابیر لازم برای تحقق این مهم را فراهم کند.