آهن پرایس: با توجه به سخنان یکی از کارشناسان بخش آهن و فولاد درحالی کمی بیش از ۴ سال تا رسیدن به زمان تحقق اهداف تعیین شده در افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد کشورمان باقی مانده که برخی اخبار حکایت از کمبودهایی در این صنعت برای دستیابی به اهداف تعیین شده دارد.
امیرحسین کاوه، کارشناس صنعت فولاد و دبیر سابق سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران در گفتگو با خبرنگاران معتقد است صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را در بخش بالادست و میانی زنجیره داشته است اما در هرحال به رغم تمامی تلاش‌های صورت گرفته به‌علت نبود و یا عدم اجرای مستمر برنامه‌های تدوین شده، به نظر می‌رسد برای تحقق ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ با کمبودهایی روبرو هستیم که نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد. کاوه در این زمینه تاکید کرد: براساس آخرین گزارش‌های منتشر شده و برآوردهای کارشناسی برای تحقق اهداف تعیین شده چیزی نزدیک به ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی زنجیره فولاد لازم است که از موضوع تامین سنگ آهن، گندله، حوزه آهن اسفنجی، فولاد سازی و خصوصا مباحث زیرساختی مانند حمل و نقل ریلی، آب، برق، گاز و تجهیزات معدنی است.
این کارشناس صنعت فولاد همچنین افزود: البته مسایلی همچون جانمایی‌های نادرست و ایجاد کارخانجات فولاد در مناطق خشک و مرکزی کشور، چالش تامین آب مورد نیاز، کمبود یا عدم دسترسی به برخی ماشین آلات حوزه‌های تولیدی، بالا بودن هزینه‌های تعمیرات و ... از دیگر چالش‌های این بخش است که باید برای آنها برنامه‌ریزی منطقی و دقیقی داشته باشیم.کاوه تصریح کرد: به عنوان مثال در بخش سنگ آهن که اولین گام تولید فولاد است نیاز به حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن داریم که اکنون در حدود ۹۰ میلیون تن تولید ثبت شده و حتی با در نظرگرفتن طرح‌های تولیدی آتی بازهم کارشناسان تاکید دارند بیش از ۳۰ میلیون تن کسری کماکان در این خصوص وجود دارد.
مدیرعامل گروه صنعتی سدید معتقد است برطرف کردن این مشکل قطعا با توجه به برخورداری از ذخایر مناسب کشور، نیاز به اکتشافات جدید و سرمایه گذاری مناسب را می‌طلبد و به نظر می رسد با اجرای موارد فوق نیازی به واردات سنگ آهن نیست. کاوه درباره مشکلات حمل و نقلی در تحقق اهداف تعیین شده نیز به خبرنگاران گفت: در رابطه با مشکل حمل و نقل اصولا باید به دو نکته توجه ویژه داشته باشیم که یکی تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ در صنعت فولاد است و دیگری مربوط به صنایع پایین دستی که می‌تواند ارزش افزوده بالایی برای اقتصاد ایران به ارمغان آورد.
آهن پرایس: در زمینه صادرات زنجیره فولاد از سنگ آهن تا محصول نهایی از اهمیت متفاوتی برخوردار است به طوری که ما هر چقدر از معدن سنگ آهن به سمت محصول نهایی و فولاد آلیاژی و فولاد های خاص حرکت کنیم ارزش صادراتی محصول ما افزایش می‌یابد.
بازارهای صادراتی فولادی که مبادرت به فروش محصولات نیمه ساخته مانند شمش بلوم و بیلت می کنند از ارزش صادراتی کمی برخوردار می شوند. هنگامی که از صادرات صحبت به میان می‌آید محصول نهایی ما باید فولادهای آلیاژی و فولادهای خاص باشد چرا که ارزش افزوده بالاتری نسبت به محصولاتی مانند شمش بلوم و بیلت دارند. از دیگر مزیت‌های فولادهای خاص و آلیاژی می‌توان به خاص بودن، کم‌وزن بودن و ارزش افزده بالای آنها اشاره کرد. که همین ویژگی سبب می‌شود تا با جابه‌جایی آن راحت‌تر بوده و هزینه حمل‌ونقل آن نیز کمتر باشد.
درحال‌حاضر نیز شرکت‌های بزرگ دنیا اقدام به تولید فولادهای خاص میکنند. اینکه ما محصول‌های نیمه ساخته مانند شمش فولاد را صادر کنیم بدون ارزش نیست اما بهتر آن است که محصولات نهایی در اولویت صادراتی کشور ما قرار گیرد. پس با توجه به مطالب فوق الذکر در تعریف پروژه با اهداف صادراتی، باید دقت لازم صورت گرفته و محصولات نهایی با ارزش افزوده بالا، محور برنامه‌های صادراتی در محصولات ما قرار گیرد.
یکی دیگر از مسائلی که باید در بخش فولاد مدنظر قرارداد افزایش بهره‌وری در کارخانه‌های فولادی است هر چند که کشور ما با داشتن منابع عظیم انرژی نظیر آب و برق مشکلی در این خصوص ندارد اما می‌توانیم با افزایش بهره‌وری و اصلاح الگوی مصرف در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنیم چرا که این اقدام سبب می‌شود صرفه اقتصادی صادرات ما نیز افزایش یابد.
تبادلات اقتصادی و مالی هیچ کشوری را نمی‌توان بدون تعاملات با دیگر کشورها و قدرت بزرگی چون امریکا در نظر گرفت و این یک امری بدیهی است. به عنوان مثال کشوری مانند چین را هم امریکا ساخته است چرا که محصولات این کشور با نیروی کار ارزان تولید شده و کشور امریکا آن را مصرف کرده است به همین منظور ما باید در سیاست‌های کلان خودمان تعاملات را با جامعه جهانی حفظ کنیم تا بتوانیم سهم بزرگی از بازارهای جهانی را در اختیار داشته باشیم.
آهن پرایس : بازار مسکن در ۱۰ روز گذشته به ویژه از ابتدای هفته پیش تاکنون روزهای آرام تری را پشت سر گذاشته و قیمت‌ها تحت تأثیر ریزش نرخ ارز، تاحدودی نسبت به مهرماه کاهش یافته و به نظر می رسد در صورت تداوم ریزش نرخ دلار در هفته‌های آینده، قیمت‌ها در این بازار نیز به طرز مشهودی شکسته شود. بسیاری از مالکانی که به قصد سرمایه‌گذاری در یکی دو سال اخیر، ملک خریداری کرده بودند، اکنون با سیگنال‌هایی که از بازار ارز گرفته‌اند در واقع دریافته‌اند که دوره روند صعودی قیمت‌ها به سر رسیده و به همین دلیل به دنبال نقد کردن سرمایه خود هستند زیرا امکان سوددهی این بازار همانند ۷ماه گذشته تقریبا ممکن نیست.
در ماه‌های گذشته تعداد خریداران در بازار بیشتر از فروشندگان بود اما این روزها تعداد فروشندگان و همچنین آگهی‌های فروش به طرز مشهودی افزایش یافته است و می توان گفت سوت پایان دوران رکود به سر آمده و باید منتظر به صدا درآمدن زنگ‌های رونق معاملات در این بازار بود. اگر این رونق اتفاق بیافتد روزهای خوب صنعت ساخت و ساز آغاز می شود که با توجه به نقش مهم این بخش در اقتصاد کشور می‌توان به روزهای روشن بازار مسکن امیدوار بود. یک کارآفرین و فعال بخش ساخت و ساز مسکن درباره وضعیت بازار مسکن در روزهای اخیرگفت: در عکس‌العمل کاهش قیمت ارز، شاهد افزایش آگهی‌های فروش ملک و کاهش قیمت مسکن بودیم و انتظار بازار این است که با کاهش قابل توجه نرخ ارز و بالارفتن ارزش پول ملی؛ قیمت مسکن پایین بیاید. سید مجید نیکنژاد تصریح کرد : باید توجه داشت که عرضه مسکن در بازار زیاد شده در نتیجه متقاضی با احتیاط بیشتری نسبت به معامله اقدام می کند و انتظار دارد قیمت‌ها در این بازار بیشتر ریزش کند. اکنون تعداد بیشتری از فروشندگان در مقابل تعداد خریداران وجود دارند.
وی بیان کرد: ریزش قیمت بازار مسکن در شهرها و مناطق مختلف با یکدیگر فرق دارد .برای مثال : در برخی مناطق تهران ممکن است قیمت‌ها کاهش یابد اما در شهرهای دیگر که هنوز قیمت مسکن زیر قیمت ذاتی قرار دارد، این کاهش اتفاق نیافتد. وی ادامه داد: در شرایط فعلی کاهش قیمت‌ها در کلانشهرها بیشتر اتفاق می افتد زیرا در چند منطقه تهران مانند مناطق یک، دو، سه و به عبارت بهتر مناطق شمالی پایتخت ، نرخ‌ها از قیمت ذاتی مسکن بیشتر است. در واقع اکنون با کاهش قیمت زمین، نرخ مسکن پایین می‌آید. در این روزها هنوز نرخ مصالح کاهش نیافته و اگر بنا باشد قیمت ساختمان متعادل شود، این مساله باید به صورت ریشه‌ای حل شود.
آهن پرایس: با بررسی آمارهای معاملاتی در بورس کالای ایران ملاحظه می‌شود که تنها ۲۴ درصد از مجموع شمش معامله شده در بورس کالا در سال ۱۳۹۸ به‌صورت محصولات طویل شامل انواع میلگرد، تیرآهن، نبشی و ناودانی در بورس عرضه و معامله شده و مابقی به قیمت آزاد در بازار فروخته شده است. این نسبت در ۷ ماه سال‌جاری کمتر از ۴۰ درصد است. به عبارتی بیش از ۶۰ درصد شمشی که در بورس معامله شده، با قیمت‌های مدیریت‌شده یا به عبارتی با قیمت دستوری، به نوردکاران داخلی تحویل و در بازار آزاد معامله شده و بخشی نیز صادر شده است. البته این وضعیت در سال ۱۳۹۷ نیز با شدت بیشتری انجام می‌شده و از اوایل سال ۱۳۹۷ محصولات فولادی با قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی و به‌صورت دستوری قیمت‌گذاری می‌شده، ولی بر عرضه محصولات نوردی هیچ نظارتی صورت نمی‌گرفته که در نتیجه این عدم نظارت ها چند هزار میلیارد رانت به جیب افرادی معدود سرازیر شد.
محمدی در خصوص دلایل عدم تمایل نوردکاران به ارائه محصولات خود در بورس کالا، گفت: تصور می‌کنم شرکت‌های نوردی نیز تمایلی به فروش محصولات خود به قیمت دستوری ندارند. نکته مهمی که همواره مورد غفلت واقع شده، لزوم عرضه محصولات نوردی در بورس بوده است، این در حالی است که مردم نیاز به میلگرد و کلاف و تیرآهن و پروفیل دارند نه شمش و تختال و ورق. اگر ترتیبی داده شود که ابتدا کارخانه‌های نوردی محصولات نوردی خود را در بورس عرضه کنند و به مقدار عرضه و با قیمتی برگرفته از قیمت محصولات نوردی در بورس، شمش و تختال موردنیاز شرکت‌های نوردی توسط فولادسازان تامین شود، می‌توان امیدوار بود مردم نیاز خود به محصولات فولادی را با قیمت ارزان‌تری تامین کنند و پیشنهاد می‌شود ابتدا میلگرد، تیرآهن، ورق، پروفیل و لوله در بورس کالا به قیمت منطقی برگرفته از قیمت‌های جهانی و با نرخ ارز نیما یا سنا عرضه شود و شمش فولادی به نسبتی از قیمت محصولات فروش‌رفته در بورس کالا، به عرضه‌کنندگان محصولات نهایی تحویل شود.
سید رسول خلیفه سلطانی دبیر انجمن فولاد با بیان اینکه نوردکاران در برابر کاهش قیمت میلگرد مقاومت کرده و در مقابل، ۶۵ درصد محصول خود را در بورس عرضه نمی‌کنند، معتقد است این صنف با شعار حمایت از حقوق مصرف کننده به دنبال حفظ منافع شخصی خود هستند و در قبال خرید شمش ارزان، محصول گران را به مصرف‌کننده نهایی عرضه میکنند. به طوری که علی رغم کاهش قیمت شمش، قیمت میلگرد آن هم در بورس کاهش ناچیزی پیدا کرد و در واقع این ارزانی شمش فولاد در میانه راه گم شد و به مردم نرسید.
آهن پرایس: سنگ آهن، امروزه بازار پر مصرفی در جهان دارد و معلوم نیست در آینده هم با وجود فناوری های جدید تولید پلیمرها، این رونق در بازار فولاد وجود داشته باشد، پس باید با توجه به ظرفیت بی القوه کشور، حداکثر استفاده را ببریم . معلوم نیست در آینده این رونق وجود داشته باشد چرا که می بینیم بشر هر روز از فرآورده های جدید در صنایع استفاده می کند لذا ممکن است جایگزین های دیگری از جمله پلیمرها جانشین فولاد در صنایع شوند؛ بنابراین باید برخی موانع موجود بر سر راه سرمایه گذاران معادن برداشته، در صدور مجوزها تسریع و امتیازات تشویقی نیز داده شود تا بخش خصوصی ترغیب به سرمایه گذاری در این حوزه گردد.
ایران در خصوص اکتشاف از رقبای خارجی خود عقب است، امروزه در کشورهای دارای ذخایر معدنی از تکنولوژی های به روز برای دستیابی به ذخایر زیر زمینی بیشترین استفاده را می برند اما در کشور ما هنوز این فناوری ها وجود ندارد در حالیکه برای ما بسیار مهم است که بتوانیم به ذخایر زیر سطحی دسترسی داشته باشیم . در حال حاضر ذخایر قابل توجهی از سنگ آهن در عمق بیش از ۱۰۰۰ متری شناسایی شده اما بهره برداری از آنها بدون بهره گیری از تجهیزات جدید امکان پذیر نیست . در حوزه اکتشاف باید سرمایه گذاری و تلاش بیشتری کرد که در این میان مهم ترین عامل سیاست های وزارت صمت می باشد.
شهرستانی معاونت امور معادن و صنایع نسبت به وزارت صمت وچگونگی عملکرد آن عنوان کرد: متاسفانه وقتی قیمت ها دستوری می شود و برای هر کالایی سقف و کف گذاشته می شود این کار خودش زمینه ساز رانت است و عطش این بازار نیز هیچ وقت فروکش نخواهد کرد. فرض کنید قیمت دلار ۲۵ هزار تومان است و اعلام می کنند دلار ۱۹ هزار تومانی به عده ای فروخته می شود مشخص است که رانتی که وجود دارد برای خریدار جذاب است حتی اگر نیازی به آن کالا نداشته باشد.عضو هیات مدیره انجمن فولاد افزود: در خصوص فولاد همه مقصر هستند و مقصر اصلی هم کسی است که پایه را اشتباه گذاشته و آن، وزارت صمت است. وی‌در پایان گفت: باید جلوی این رانت گرفته شود و وزارت صمت با قیمت گذاری های دستوری کاری را نه تنها پیش نمی برد بلکه مقابل توسعه صنعت فولاد و تولید کشور، سنگ اندازی می کند؛ تنها راه برای توسعه اقتصادی و صنعت فولاد این است که باید اقتصاد آزاد باشد تا با ایجاد رقابت واقعی، از صنعت حمایت شود و دست دلالان و رانت خواران کوتاه شود.