تغییر و تحول در حوزه مسکن

آهن پرایس: ایرج رهبر اظهار کرد: در حال حاضر کسانی که با نیت سوداگری به شکل گسترده واحد‌های مسکونی را خریداری و احتکار کرده بودند با توجه به تحولات سیاسی به تکاپو افتاده اند تا آن‌ها را بفروشند. این افراد در زمانی که نرخ‌ها بالا رفته بود اقدام به خرید کرده اند و حالا نگران کاهش قیمت هستند. علت افزایش حدود ۴۰ درصدی عرضه در بازار مسکن این است .وی افزود: مساله دیگر به طرح مالیات بر خانه‌های خالی مربوط می‌شود که برخی فعالان بازار مسکن را نگران کرده و اقدام به عرضه کرده اند


این کارشناس بازار مسکن تصریح کرد: در شرایط کنونی هرکس تصوری از آینده دارد و هیچ چیز قطعی نیست. گشایش‌های سیاسی می‌تواند اثرات کاهشی در بازار ملک ایجاد کند و ادامه وضعیت فعلی اثرات التهابی در بخش مسکن خواهد داشت. هنوز عکس العمل‌ها مشخص نیست و به همین خاطر قیمت‌ها از عرضه و تقاضا تبعیت نمی‌کند. به طور مثال در بعضی مناطق با رشد عرضه و کاهش تقاضا مواجه هستیم، اما قیمت‌ها هم بالا رفته، در حالی که باید کاهشی باشد. در مناطقی دیگر عرضه کاهش یافته و قیمت‌ها هم نزولی شده است. این نشان می‌دهد منطق اقتصادی در بازار وجود ندارد.

رهبر، تغییر و تحول در حوزه مسکن را بلندمدت دانست گفت: ممکن است در کوتاه مدت مثل شرایط فعلی رفتار‌های هیجانی از سوی محتکران در بازار ملک دیده شود، اما برای ایجاد ثبات و آرامش در این بخش باید تولید افزایش یابد. اسلامی وزیر راه و شهرسازی طرح اقدام ملی مسکن را در دستور کار قرار داده که قدم مثبتی است، اما دولت باید موانع ساخت و ساز را از پیش پای بخش خصوصی بردارد. این در حالی است که نوسانات دائم قیمت مصالح ساختمانی، سازندگان را برای اجرای پروژه‌ها مردد کرده و به همین دلیل ساخت و ساز بسیار کاهش یافته است.

نایب رییس انجمن انبوه سازان استان تهران با بیان این که هم اکنون هر پاکت سیمان ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان به دست مصرف کنندگان می‌رسد گفت: هر پاکت سیمان از طرف دولت ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ گذاری شده، اما ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود. هر کیلوگرم فولاد تا ۱۷ هزار تومان هم بالا رفت که غیر قابل تصور بود. طبق محاسبات قیمت فولاد باید ۸۰۰۰ تومان باشد که حتی این رقم هم از قیمت جهانی گرانتر است. به گفته رهبر، هم اکنون فروشندگان فولاد می‌گویند تا ظهر صبر کنید قیمت جدید اعلام کنیم! تولیدکننده با قیمت‌های پایین انرژی و هزینه‌های داخلی فولاد تولید می‌کند و شمش را با نرخ دلار صادر می‌کند. عرضه فولاد به شکل خرد در بورس هم به نابسامانی دامن می‌زند. کارخانه فولاد را کیلویی ۸۰۰۰ تومان در بورس عرضه می‌کند و دلال با قیمت ۱۲ هزار تومان به سازندگان می‌فروشد. البته قرار است مصوبه‌ای بدهند که فولاد به صورت کلان در بورس عرضه شود که اگر این اتفاق بیفتد سازندگان نوسانات قیمت در بورس کاهش پیدا می‌کند.

بررسی روند فولاد در بورس

آهن پرایس: یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس عرضه کامل محصولات فولادی در بورس کالا را مهمترین عامل کاهش قیمت فولاد دانست و گفت: ما معتقدیم با توجه به این که سالیانه بیش از ۳۰ میلیون تولید فولاد در کشورمان تولید می‌شود که حداکثر ۵۰ درصد آن به مصرف داخلی می‌رسد، اجرای طرح پیشنهادی مجلس برای عرضه تمام محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا می‌تواند موجب کاهش قیمت محصولات فولادی در بازار داخلی شود.

علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت هفته قبل در نشستی با نمایندگان مجلس اعلام کرده بود که با توافق‌ تشکل‌های زنجیره فولاد به ‌زودی تمام محصولات فولادی اعم از شمش و مقاطع از طریق بورس کالا عرضه خواهد شد و بعد از اجرای این دستورالعمل شاهد کاهش ۳۰ درصدی قیمت فولاد خواهیم بود. همچنین علی نیکزاد، نایب‌رئیس دوم مجلس نیز چند روز قبل از قول رزم‌حسینی وعده داد که قیمت میلگرد به ۹ هزار تومان کاهش پیدا می‌کند، این در حالی است که قیمت مقاطع فولادی در روزهای اخیر رو به کاهش گذاشته و باید دید چه راهکارهایی برای تحقق این وعده وجود دارد؟

روح‌الله عباسپور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس طرح پیشنهادی کمیسیون برای مدیریت بازار فولاد را به عنوان راهکار اجرایی کاهش نرخ محصولات فولادی معرفی کرد و اظهار داشت: براساس این طرح قرار است تمام محصولات فولادی در بورس کالا عرضه شود و واحدهای تولیدی بعد از تامین نیاز داخلی می‌توانند صادرات خود را انجام دهند. ما معتقدیم با توجه به این که سالیانه بیش از ۳۰ میلیون تولید فولاد در کشورمان تولید می‌شود که حداکثر ۵۰ درصد آن به مصرف داخلی می‌رسد، اجرای این طرح می‌تواند موجب کاهش قیمت محصولات فولادی در بازار داخلی شود.

وی با اشاره به تخطی برخی تولیدکنندگان نهاده‌های میانی زنجیره فولاد نسبت به عرضه کافی محصولاتشان در بورس کالا اضافه کرد: قرار بود تولیدکنندگان فولاد محصولاتشان را براساس سهمیه‌های تعیین‌شده توسط وزارت صمت به بورس کالا بیاورند، اما چون این تولیدکنندگان در چند ماه گذشته این کار را انجام نداده‌اند، نوردکاران برای دریافت مواد اولیه مورد نیاز خود با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند و این اتفاق حتی زمانی باعث شده بود که قیمت محصولات فولادی در بازار داخلی کشور حتی از فوب خلیج فارس هم گران‌تر شود؛ اما امیدواریم با تصویب طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع و معادن در صحن علنی مجلس و اجرای آن از سوی دولت، رویه عرضه قطره‌چکانی فولاد در بورس کالا نیز اصلاح شود.

بی ثباتی در بازار آهن آلات

آهن پرایس: مصطفی عبدالهی عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران گفت: قیمت رسمى پایه شمش فولاد طی دو هفته گذشته نسبت به بازار حدود ۷۰۰ تومان تفاوت قیمت داشته و به رغم اینکه روند قیمت ها در بازار نزولی است و انتظار کاهش بیشتر هم می رود، خرید در مقطع فعلی تا زمانی که نرخ ها با واقعیت بازار همسو شود، منطقی نیست.

وى اظهار داشت:  ۹ ماه است شمش را به طور قطره چکانی در بورس عرضه کرده‌اند و حالا که یک هفته، آن هم به دلیل بالا بودن قیمت‌های اعلامى نسبت به بازار، خرید کمتر بوده بهانه درست کرده‌اند. عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران افزود: برخی قصد دارند شمش خام را  به نام محصول میانی صادر کنند، در حالی که چیزی به این نام در دنیا نداریم و محصول نهایی فولاد داریم که مقاطع بوده که بعد از نورد است.
 
 اما در همین حال شمش تولید شده در کشور به کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر و به محصول نهایی تبدیل و حتی صادر می‌شود؛ یعنی زمینه تکمیل زنجیره ارزش‌افزوده را برای سایر کشورها فراهم کرده‌ایم. در ادامه باید تاکید کرد حضور افراد صاحب نفوذ و قدرت در حلقه‌های میانی زنجیره فولاد از دیگر دلایل اصلی گرانی بازار فولاد محسوب می‌شود. البته طی ماه‌های اخیر فروش شمش خارج از شبکه بورس کالا ممنوع اعلام شده است؛ یعنی فولادسازان موظف هستند ۶۰ درصد تولیدات خود را در بورس کالا به فروش برسانند.

 امید داریم زمینه اجرایی شدن این طرح‌ها فراهم و بدین ترتیب از رقابت برای خرید شمش کاسته شود. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که واحدهای تولیدکننده شمش، سنگ آهن و بسیاری از نهاده‌های تولید مورد نیاز خود برای تولید را از داخل کشور تامین می‌کنند. منابع ارزان انرژی بسیار ارزان در اختیار این واحدها قرار می‌گیرد. هزینه منابع انسانی در ایران در مقایسه با سایر کشورها به مراتب پایین‌تر است. با وجود این شرایط چرا باید نرخ شمش فولاد براساس دلار باشیم، آنهم در شرایطی که شاهد اثرات مخرب قیمت‌گذاری با ارز هستیم.

 درواقع باید اذعان کرد که درحال‌حاضر میان منافع حلقه‌های مختلف در زنجیره فولاد تضاد وجود دارد. بر همین اساس نیز چندی پیش بخشی از فعالان این زنجیره از انجمن تولیدکنندگان فولاد جدا و انجمن جدیدی را تاسیس کردند، چراکه به اعتقاد بسیاری از اعضا تصمیمات نهایی انجمن تولیدکنندگان فولاد براساس منافع تولیدکنندگان شمش اخذ می‌شد. در نهایت تا زمانی که زنجیره فولاد گسسته است و زمینه رانت خواری در آن مهیا است تبعات آن نورد کاران را کاملا تحت تاثیر قرار می دهد و نتیجه آن بی ثباتی های اخیر در بازار آهن آلات کشور خواهد بود.

حمایت از عرضه و تقاضای مسکن

آهن پرایس : سیاست‌گذار بخش مسکن خطاب به پژوهشگران و متخصصان علمی این حوزه برای تهیه طرح جامع مسکن برای سومین بار در قالب دو برنامه بلندمدت ۵ ساله فراخوان داد. در قالب این فراخوان دولت قصد دارد سیاست‌های بخش مسکن را براساس پیشنهاد متخصصان این حوزه تدوین و بر این اساس برای بازار مسکن تا افق ۱۴۱۰ برنامه‌ریزی کند. با این حال بررسی‌های کارشناسی درخصوص این اقدام دولت، دو حقیقت تلخ از تجارب قبلی نگارش و تدوین طرح جامع مسکن در میانه دهه ۸۰ و ابتدای دهه ۹۰ را بازگو می‌کند. 

هم اکنون که برای بار سوم سیاست‌گذار بخش مسکن به‌دنبال تهیه طرح جامع برای بخش مسکن است فارغ از بار هزینه‌ای آن و سرمایه‌هایی که در شرایط کمبود بودجه و توان مالی دولت باید در این مسیر صرف شود یک حقیقت تلخ تجربه بایگانی شدن دو طرح جامع مسکن قبلی در ویترین یا آرشیو مطالعات دولت است بدون آنکه این طرح‌ها به درستی در اعمال و اجرای سیاست‌ها موردتوجه قرار بگیرد. در تجربه‌ای که به‌دنبال نگارش و تهیه دو طرح قبلی جامع مسکن به‌دست آمد دولت به جای آنکه بند به بند و جزء به جزء طرح‌های تهیه شده در این بخش را در سیاست‌گذاری‌ها و اجرای برنامه‌های خود در حوزه مسکن ملاک عمل قرار دهد، کمترین توجه را نسبت به تاکیدها و مطالعات صورت گرفته در این طرح‌ها در جریان تدوین سیاست‌های بخش مسکن به کار بست.   

دولت درحالی‌که خود سفارش‌دهنده دو طرح جامع قبلی بود و به‌رغم اشارات و تاکیدهای صریحی که در این باره در طرح‌های جامع ذکر شده بود عملا طی بیش از ۱۰ سال گذشته اقدامی در این رابطه صورت نداده است. دومین حقیقت تلخ در رابطه با این موضوع را می‌توان به اجرای خلاف جهت برخی از سیاست‌ها و برنامه‌های بخش مسکن با مسیر برنامه‌های لازم‌الاجرا و مورد تاکید در طرح‌های جامع نسبت داد. مصداق بارز این انحراف بی‌توجهی به اهمیت حمایت از دو سمت عرضه و تقاضای مسکن برای ایجاد تعادل‌بخشی در بازار مسکن و تنها تمرکز بر حمایت‌های سمت عرضه در سال‌های اخیر است. به‌رغم آنکه در طرح‌های جامع مسکن در دو دوره قبلی تاکید شده بود برای ساماندهی بازار مسکن حمایت از هر دو سمت عرضه و تقاضا باید مورد توجه قرار بگیرد دولت‌های وقت عملا حمایت از سمت عرضه را در اولویت قرار دادند با این تصور اشتباه که در صورت افزایش عرضه، سمت تقاضا به‌صورت خود به‌خودی قادر به تامین نیاز سکونتی خود از بازار خواهد بود.

طرح مجلس برای مدیریت بازار فولاد

آهن پرایس : نایب ‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس از حذف فرمول فعلی تنظیم بازار در طرح نهایی مجلس که به صحن علنی ارائه شده، خبر داد و تاکید کرد: قرار است نرخ فولاد در بازار داخلی کشور از وابستگی به نوسانات ارز نیمایی نجات یابد. ما معتقدیم که می‌توان با کنترل عرضه و تقاضا و بدون قیمت‌گذاری دستوری البته به شرط عرضه تمامی محصولات در بورس کالا، نرخ فولاد را کاهش داد.

در حالی که قیمت مقاطع فولادی از ابتدای سال تا کنون بیش از دو برابر شده و بازار فولادماه‌هاست که از تنش‌های ارزی ناشی از فرمول تنظیم بازاری موجود و البته عرضه نشدن کافی شمش، ورق و مقاطع فولادی در بورس کالا رنج می‌برد، چند هفته‌ای است که دولت و مجلس دریافته‌اند که نظام فعلی توزیع و قیمت‌گذاری فولاد در کشورمان دارای اشکالات بسیاری است و برای این که سرمایه مصرف‌کننده نهایی در کوره گرانی محصولات فولادی ذوب نشود، هم باید فرمول‌های قیمت‌گذاری کنونی  تغییر کند و هم باید راهکاری برای عرضه کافی تمامی محصولات فولادی در بورس کالا اندیشیده شود.

در همین حال، علی جدی، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز که در هفته‌های گذشته به طور جدی موضوع تغییر شیوه قیمت‌گذاری محصولات فولادی و طرح مجلس برای مدیریت بازار فولاد را پیگیری کرده است، وی از حذف فرمول فعلی تنظیم بازار در طرح نهایی مجلس که به صحن علنی ارائه شده، خبر داد و تاکید کرد که قرار است نرخ فولاد در بازار داخلی کشور از وابستگی به نوسانات ارز نیمایی نجات یابد. 

وهمچنین با تاکید بر این که مجلس به دنبال عرضه تمامی محصولات فولادی در بورس کالاست، ادامه داد: از آنجایی که میزان تولید فولاد در کشورمان بیشتر از نیاز داخلی است، معتقدیم که می‌توان با کنترل عرضه و تقاضا و بدون قیمت‌گذاری دستوری البته به شرط عرضه تمامی محصولات در بورس کالا، نرخ فولاد را کاهش داد.

جدی در ادامه درباره آخرین تحولات طرح پیشنهادی مجلس برای مدیریت بازار فولاد نیز توضیح داد: هفته گذشته طرح مدیریت بازار فولاد در کمیسیون  صنایع به تصویب نهایی رسید و اکنون این طرح در نوبت مطرح شدن در صحن علنی مجلس قرار دارد.